Rzeczywistości ziemskie, doczesne

ks. Andrzej Siemieniewski

Rzeczywistości ziemskie

„Rzeczywistości ziemskie” albo „rzeczywistości doczesne” to pojęcia użyte przez Sobór Watykański II dla opisania sposobu połączenia ludzkiej aktywności z religią. Sobór stawia postulat właściwie rozumianej ich autonomii (rerum terrenarum autonomia, rerum temporalium autonomia):

„rzeczy stworzone i społeczności ludzkie cieszą się własnymi prawami i wartościami, które człowiek ma stopniowo poznawać, przyjmować i porządkować — tak rozumianej autonomii należy się domagać […] odpowiada ona woli Stwórcy” (GS 36).

Szczególnie ważną dziedziną owej słusznej autonomii jest domena badań naukowych. Nieprzestrzeganie tej zasady doprowadziło w przeszłości do poważnych konfliktów na linii spotkania nauki z wiarą.

Istnieje jednak możliwość nieprawidłowego zrozumienia postulatu autonomii rzeczywistości ziemskich, tak jakby rzeczy stworzone nie zależały od Boga i mogły być używane w oderwaniu od Jego praw.

Szczególnie wyraźnym znakiem duchowości, w której rzeczywistości ziemskie zajmują odpowiednie miejsce, jest włączenie wysiłku i owocu pracy rąk i umysłu w ostateczną wizję zbawionego świata w pobożności eucharystycznej. Duchowość ożywiana liturgią Ciała i Krwi Pańskiej, to oparta na chrze­ścijańskiej koncepcji rzeczywistości stworzonych postawa włączenia materii tego świata w służbę Bogu:

„dobra tego świata i praca naszych rąk — chleb i wino — służą nadejściu ostatecznego królestwa, skoro Pan, przez swego Ducha, przyj­muje je do siebie, ażeby ofiarować Ojcu siebie i wraz z sobą ofiarować nas w ponawianiu swej jedynej ofiary, która antycypuje królestwo Boże i głosi jego os­tateczne przyjście” (SRS 48).

W tym właśnie punkcie duchowość zaangażowania w rzeczywistości ziemskie znaj­duje swój punkt kulminacyjny, który powinien nadawać sens każdemu jej aspektowi. Nie ma wprawdzie teologicznego uzasad­nienia zbyt łatwe utożsamianie postępu ziemskiego ze zbliża­niem się królestwa Bożego; tym niemniej, twórczy wysiłek zarówno mięśni, jak i umysłu człowieka, zarówno jego talentów nauko­wych, jak i organizacyjnych, jest wkładem w nadchodzące kró­lestwo.

Z faktu, że ziemskie zaangażowania mają wymiar kreacyjno-soteriologiczny, wynika postulat właściwego kształtowania duchowości pracy, czyli takich postaw względem tej wartości, jaką jest praca, aby rzeczywiście odzwierciedlała ona te dwa podstawowe wymia­ry. Wzorem do kształtowania tak rozumianej duchowości pracy jest sam Jezus Chrystus, jak również przykład apostołów. 

[2002]

BIBLIOGRAFIA

A. Auer, Christsein im Beruf, Düsseldorf 1966.
K. Brockmöller, Cywilizacja przemysłowa i religia, Paris 1975.
M.D. Chenu, Teologia materii — cywilizacja techniczna i duchowość chrześcijańska, Paris 1969.
R. Coste, Ewangelia i polityka, Paris 1969.
M. Graczyk, Francuska teologia rzeczywistości ziemskich: próba retrospekcji i reinterpretacji, Warszawa 1992.
J. Hoffner, Chrześcijańska nauka społeczna, Kraków 1993.
J. Krucina, Jakość życia: człowiek wobec cywilizacji technicznej, Wrocław 1977.
T. Kubina, Akcja katolicka a akcja społeczna, Poznań 1930.
J. Krucina, Myśl społeczna Kościoła, Wrocław 1993.
G. Thils, Théologie des réalitès terrestres, Paris 1946.